«Ευτυχώς σταμάτησα να καπνίζω!»
«Μήπως, όμως, καπνίζεις ακόμα χωρίς να το ξέρεις;»
Από τη Γιούλη Ψαρράκη
Έχει πολύ ενδιαφέρον αυτή η ερώτηση γιατί είναι τόσος πολύς ο κόσμος που έχει σταματήσει το κάπνισμα (και πολύ καλά έχει κάνει) γιατί είναι ουσιαστικά επιζήμιο για την υγεία του, αλλά συνεχίζει και πίνει και μάλιστα όχι μέσα στα όρια γιατί το κρασάκι είναι του Θεού αλλά το τσιγαράκι του διαβόλου.
«Μήπως, όμως, το αλκοόλ βρίσκεται σιγά σιγά στο δρόμο του τσιγάρου;»
Όσοι με παρακολουθείτε στα social ή έχετε διαβάσει το ANEΥ ξέρετε πόσο πολύ αγαπώ την αλήθεια και φυσικά την αλήθεια που βασίζεται σε δεδομένα και με αυτό το σκεπτικό θα εξετάσουμε παρέα και αυτή την ερώτηση.
Έχουμε μεγαλώσει πιστεύοντας ότι το αλκοόλ είναι μία σταθερή αξία. Είναι μέρος της ιστορίας μας. Έτσι κοινωνικοποιούμαστε. Από την άλλη, οι τρέχουσες τάσεις και τα μηνύματα δείχνουν μια ριζική αλλαγή στην κοινωνία. Τα πράγματα αλλάζουν δραματικά και πιστεύω ειλικρινά ότι το αλκοόλ θα πάρει στο δρόμο του τσιγάρου σε βάθος χρόνου γιατί μάλλον δε γίνεται να γίνει και αλλιώς. Ακολουθούν ορισμένα στοιχεία που το υποστηρίζουν:
ΜΙΚΡΕΣ ΠΟΣΟΤΗΤΕΣ ΑΛΚΟΟΛ ΣΟΥ ΚΑΝΟΥΝ ΚΑΚΟ
Εδώ και καιρό, το αλκοόλ έχει αρχίσει και αντιμετωπίζεται πιο επιφυλακτικά. Προφανώς, και η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ είναι ανθυγιεινή. Δεν τίθεται θέμα για αυτό. Αλλά μερικές φορές οι γιατροί λένε επίσης ότι ένα ποτήρι κόκκινο κρασί είναι καλό για την καρδιά σας και μέχρι τώρα η μέτρια κατανάλωση ήταν μια χαρά. Και όσοι πίνουν λίγο είναι πιο υγιείς από εκείνους που δεν πίνουν καθόλου. Είναι, όμως, τελικά αλήθεια αυτό;
Μια μελέτη του 2016 που δημοσιεύτηκε στο The Lancet κατέρριψε εντελώς τον μύθο ότι η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ είναι καλή για εσάς. Η μελέτη εξέτασε τις κύριες αιτίες θανάτου σε 195 χώρες σε όλες τις διαφορετικές ηλικιακές ομάδες. Διαπίστωσε, λοιπόν, ότι δεν υπάρχει ασφαλής ποσότητα αλκοόλ και ακόμη και η λεγόμενη «μέτρια κατανάλωση» σχετίζεται με περισσότερους κινδύνους για την υγεία με την πάροδο του χρόνου.
Επιπλέον, ακόμα κι αν υπήρχαν οφέλη που σχετίζονται με τη μέτρια κατανάλωση αλκοόλ, όλοι γνωρίζουμε ότι ο μέσος πότης δεν πίνει πραγματικά μέτρια. Και αυτό γιατί οι περισσότεροι καταναλωτές μπλέκουν τον περιστασιακό ποτό με την μέτρια κατανάλωση. Ο περιστασιακός πότης δεν πίνει κάθε εβδομάδα, πίνει περιστασιακά ενώ όσοι πίνουν μέτρια μπορεί να πίνουν έστω λίγο κάθε εβδομάδα. Οι περισσότεροι πότες, όμως, καταναλώνουν περισσότερα από ένα – δυο ποτά την εβδομάδα και, όταν πρόκειται για την υγεία μας, αυτό είναι ένα πρόβλημα. Όλο και περισσότερες μελέτες αποκαλύπτουν τις βλάβες της κατανάλωσης μέτριας ποσότητας αλκοόλ. Για παράδειγμα, μια μελέτη δείχνει ότι ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του μαστού σε μια γυναίκα αυξάνεται κατά 15% εάν πίνει μόλις δύο ποτήρια κρασί την εβδομάδα, με το ποσοστό να ανεβαίνει στο σοκαριστικό 45% όταν μιλάμε για ένα μπουκάλι κρασί την εβδομάδα, που μεταξύ μας είναι μία ποσότητα που καταναλώνει άνετα μία γυναίκα που πίνει «μέτρια» στην εποχή μας το Σαββατοκύριακο, γεγονός που θα έπρεπε να μας βάζει με μεγάλη σκέψη αναλογιζόμενοι τη ραγδαία αύξηση του καρκίνου του μαστού τα τελευταία χρόνια ακόμα και σε μικρότερες ηλικίες!
ΜΗΝ ΑΝΗΣΥΧΕΤΕ: ΤΟ ΣΩΜΑ ΣΑΣ ΘΑ ΓΙΑΤΡΕΥΤΕΙ
Εάν αυτά τα στατιστικά στοιχεία σας τρομάζουν, θέλω απλώς να σας δώσω λίγη παρηγοριά. Το σώμα έχει απίστευτους θεραπευτικούς μηχανισμούς. Ο χρόνος μακριά από το αλκοόλ θεραπεύει το σώμα σας και το επαναφέρει στα επίπεδα ενός μη καταναλωτή εκπληκτικά γρήγορα. Μέσα σε μόλις δύο εβδομάδες από τη στιγμή που δεν πίνετε, η φαιά ουσία συσσωρεύεται ξανά και η αρτηριακή σας πίεση μειώνεται. Οι νευρώνες σας αναγεννιόνται μέσα σε πέντε εβδομάδες και η χοληστερόλη σας πέφτει. Μέσα σε έξι μήνες έως ένα χρόνο, το συκώτι σας επιστρέφει στο φυσιολογικό - αν πίνατε μέτρια. Εάν ήσασταν γερός πότης, μπορεί να χρειαστεί λίγος περισσότερος χρόνος. Μέσα σε δύο χρόνια, ο κίνδυνος καρδιακής νόσου μειώνεται και μέσα σε πέντε χρόνια ο κίνδυνος καρκίνου μειώνεται.
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι τα σώματά μας είναι καταπληκτικά και ότι έχουν τη μαγική ικανότητα να θεραπεύονται. Παρακαλώ, λοιπόν, μην σκέφτεστε, «Αυτό δεν παίζει για μένα, δεν υπάρχει σωτηρία. Καλύτερα να συνεχίσω να πίνω». Το να πίνετε λιγότερο ή να κάνετε ένα διάλειμμα από το αλκοόλ θα κάνει τη διαφορά. Δεν έχει σημασία πότε θα το ξεκινήσετε. Θα αρχίσετε να θεραπεύεστε — και μάλιστα γρήγορα. Το σώμα σας είναι θαυματουργό. Μην ανησυχείτε για τη ζημιά που έχετε ήδη κάνει. Απλώς ξεκινήστε.
ΤΟ ΑΛΚΟΟΛ ΚΑΝΕΙ ΤΟΝ ΔΡΟΜΟ ΤΟΥ ΤΣΙΓΑΡΟΥ: ΑΠΛΩΣ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΧΡΟΝΟ
Αλλά τελικά το αλκοόλ ακολουθεί το δρόμο του τσιγάρου; Το πιστεύω! Απλώς χρειάζεται χρόνος. Έχουμε μελέτες που λένε ότι δεν υπάρχει ασφαλής ποσότητα αλκοόλ. Η Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία εξέδωσε μια επίσημη δήλωση λέγοντας ότι οι άνθρωποι δεν πρέπει να πίνουν. Καθόλου.
Ακριβώς επειδή αυτές οι μελέτες υγείας συνεχίζουν να εμφανίζονται δεν σημαίνει ότι η κουλτούρα μας θα αλλάξει εντελώς από τη μια μέρα στην άλλη, αλλά θα αλλάξει τελικά. Κοιτάξτε το κάπνισμα στα 40s, 50s και 60s. Η πλειοψηφία του κόσμου κάπνιζε. Ο κόσμος ανατράφηκε τότε σε μια κουλτούρα που επαινούσε το τσιγάρο ως κάτι cool ή ως ένδειξη ανεξαρτησίας. Κάπνιζαν σχεδόν όλοι. Ήταν το must thing to do. Μέχρι και οι γιατροί το διαφήμιζαν. Πραγματικά χρειάστηκε πολύς χρόνος για να αλλάξει αυτό.
Γιατί άργησε να αλλάξει; Υπήρχε τόση παραπληροφόρηση τότε. Υπήρχαν τόσες πολλές μελέτες που πληρώθηκαν από τη βιομηχανία τσιγάρων για να συνεχίσουν να δείχνουν ότι το τσιγάρο δεν ήταν κακό για τον καταναλωτή. Υπήρχε καλά σχεδιασμένη πολιτική για να πειστεί ο καταναλωτής να καπνίσει τότε. Και το ίδιο συμβαίνει και σήμερα με το αλκοόλ. Όταν τα πράγματα με το τσιγάρο έγιναν ξεκάθαρα και ξεκίνησε η μία μελέτη μετά την άλλη να αποδεικνύει την ουσιαστική βλαβερή συνέπεια στον οργανισμό και οι άνθρωποι αρρώσταιναν ο ένας μετά τον άλλο, οι χώρες προχώρησαν υποχρεωτικά στην ευαισθητοποίηση των πολιτών γύρω από το θέμα. Πώς; Απαγορεύτηκαν οι διαφημίσεις. Η οδηγία, που εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο το 2003 (βλ.: IP/02/1788), απαγόρευσε τη διαφήμιση προϊόντων καπνού στα έντυπα μέσα μαζικής ενημέρωσης, στο ραδιόφωνο και στο διαδίκτυο. Απαγόρευσε επίσης τη χορηγία διασυνοριακών πολιτιστικών και αθλητικών εκδηλώσεων.
Μάλιστα ο τότε Επίτροπος δήλωσε: «Η απαγόρευση της διαφήμισης προϊόντων καπνού είναι ένας από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους μείωσης του καπνίσματος. Η οδηγία αυτή θα σώσει ζωές και θα μειώσει τον αριθμό των Ευρωπαίων που πάσχουν από νόσους που συνδέονται με το κάπνισμα.» Και είναι αλήθεια. Μειώθηκε δραστικά η κατανάλωση της συγκεκριμένης ουσίας από τον ευρύ πληθυσμό.
Σχεδόν μας μοιάζει τελείως παράλογο στην εποχή μας να καπνίζει κάποιος ενώ στα 50s θα λέγαμε ότι συνέβαινε το ακριβώς αντίθετο, ήταν απόλυτα αναμενόμενο. Πράγμα που πιστοποιεί πόσο πολύ τελικά η ενημέρωση σώζει ή κατευθύνει συνήθειες.
Τι συμβαίνει με το αλκοόλ; Θα λέγαμε το ακριβώς αντίθετο. Έχουμε προγραμματιστεί να πίνουμε περισσότερο από ποτέ τα τελευταία 20 χρόνια. Οι διαφημίσεις είναι πολύ περισσότερες, το αλκοόλ πωλείται μέχρι και στα περίπτερα, προβάλλεται σε όλα τα media και τις κινηματογραφικές και τηλεοπτικές παραγωγές και το αγοραστικό κοινό έχει ανοίξει πολύ κάνοντας τη γυναίκα και κυρίως τη μαμά τον απόλυτο καταναλωτή. Πόσες μαμάδες πίνανε σχεδόν κάθε μέρα και αν όχι κάθε μέρα, σχεδόν σίγουρα κάθε εβδομάδα τόσο μεγάλες ποσότητες αλκοόλ πριν από είκοσι χρόνια; Θυμάστε κάποια; Τώρα; Έχετε πάει τελευταία σε παιδικό πάρτι;
ΜΠΑΙΝΟΥΜΕ ΣΕ ΜΙΑ ΝΕΑ ΕΠΟΧΗ
Εισερχόμαστε σε μια νέα εποχή αυξημένης επίγνωσης και συνείδησης και - όταν ο κόσμος έχει περισσότερη επίγνωση και συνείδηση - είναι πραγματικά δύσκολο να συνεχίσει να κάνει κάτι στον εαυτό του που δεν τον εξυπηρετεί πια. Και η ιστορία το έχει αποδείξει περίτρανα με το τσιγάρο αυτό. Και αν τώρα εσύ κάνεις ήδη ένα διάλειμμα από το αλκοόλ ή επιλέγεις να ζεις χωρίς αλκοόλ, αυτό είναι εκπληκτικό! Είσαι ήδη μπροστά! Ξεκινάς με ανταγωνιστικό πλεονέκτημα!
ΤΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ ΑΛΛΑΖΟΥΝ
Το μέλλον διαγράφεται πάντως, φαίνεται το πράγμα. Το αλκοόλ έχει πάρει το δρόμο του τσιγάρου και τα στοιχεία γύρω μας το δείχνουν αργά αλλά σταθερά. Τα δεδομένα αλλάζουν. Πόσες πιθανότητες θα δίνατε πριν από πέντε χρόνια στην τελευταία ταβέρνα στο βουνό σε ένα χωρίο στο πουθενά να έχει μπύρα χωρίς αλκοόλ; Και πλέον έχει! Και αν δεις γύρω σου τα τραπέζια θα παρατηρήσεις ότι είναι και πολλοί αυτή που την προτιμούν. Και μπορεί στην Ελλάδα να έχει αναπτυχθεί προς το παρόν κυρίως το θέμα της μπύρας χωρίς αλκοόλ, αλλά στο εξωτερικό υπάρχουν εξολοκλήρου μόνο alcohol free μπαρ ακόμα και alcohol free techno festivals και υπάρχει τέτοια άνθιση στο χώρο των χωρίς αλκοόλ ροφημάτων που αποδεικνύει περίτρανα την τάση του κοινού προς αυτή την κατεύθυνση. Οι άνθρωποι δεν θέλουν να υποφέρουν από hangover την επόμενη μέρα μόνο και μόνο για να κοινωνικοποιηθούν.
Σκεφτείτε το: καθώς η επιστήμη συνεχίζει να προοδεύει και συνεχίζουμε να έχουμε τεχνολογικές καινοτομίες και ανακαλύψεις για την υγεία, πιστεύετε ότι θα συνεχίσουμε να πίνουμε μια ουσία που γνωρίζουμε πλέον πόσο επιβλαβής μπορεί να είναι; Μια ουσία που δεν κάνει κανένα καλό στην καρδιά αλλά αντίθετα προκαλεί καρδιακές παθήσεις και καρκίνο; Έχουν αρχίσει και συνδέονται τα πολλαπλά προβλήματα υγείας σωματικής και ψυχικής που προκαλεί το αλκοόλ στον καταναλωτή του που τα κράτη αρχίζουν ακριβώς όπως και με το τσιγάρο να μην μπορούν πάρα να ενημερώσουν τους καταναλωτές γι’ αυτό. Η Ιρλανδία είναι η πρώτη χώρα που θα βάλει προειδοποιητικές ταμπέλες κινδύνου πάνω σε όλα τα αλκοολούχα ροφήματα ακριβώς όπως συμβαίνει και στα πακέτα των τσιγάρων και έπεται και συνέχεια.